Abstract: YÖK Tez No: 600726 ; Sağlık hizmet ve ürünlerinin markalanmasındaki yeni medya çalışmaları üzerine yapılan bu çalışmada iki ana amaç bulunmaktadır. Birincisi; yeni medya kavramının hem sağlık hizmetlerinde (hastane/sağlık grubu) hem de sağlık ürünlerinde (ilaç şirketi) kullanımı ve rolünün ayrı ayrı araştırılması amaçlanmıştır. İkincisi; sağlıkta yeni medya kullanımının sağlık hizmet ve ürünlerinin markalanmasındaki rolünün ayrı ayrı araştırılarak ürün/hizmetlere ve kurumun markalama çalışmalarına olan etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmada, incelenen kurumlar için ayrı ayrı olarak Marka Mühendisleri, Marka sahipleri (halk/hastalar) ve Aracılar/Fikir Liderleri" kategorilerinde ayrı ayrı nitel ve nicel olarak çalışılmıştır. Örneklem için incelenen sağlık grubu hastanelerinden son altı ay içinde hizmet almış ve son altı ay içinde kurumun web sayfası/sayfaları ve/veya sosyal medya mecralarından birine girmiş ve 18-64 yaş aralığındaki 90 hastaya ve 6 fikir liderine

Abstract: Amaç: Bu çalışmada; inflamatuar barsak hastalığı (İBH) olan bireylerde web tabanlı eğitimin hastalık aktivitesine, semptom yönetimine ve yaşam kalitesine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışma; randomize kontrollü olarak Temmuz 2015–Mayıs 2017 tarihleri arasında İzmir'de bir eğitim ve araştırma hastanesinin gastroenteroloji polikliniğinde yürütülmüştür. Çalışmanın örneklemini basit tabakalı randomizasyon yöntemi ile belirlenen web tabanlı eğitim grubunda 30 hasta ve standart eğitim grubunda 30 hasta olmak üzere toplam 60 hasta oluşturmuştur. Veriler Hasta Tanıtım Formu, İBH Aktivite İndeksleri, İBH Semptom Kontrol Listesi ve İBH Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Hastalığın tanımı, anatomisi, semptomları, tedavi ve beslenme yönetimi gibi hastalıkla ilgili bilgiler web sitesi veya eğitim kitapları aracılığı ile hastalara sunulmuştur. Veri toplama formlarının tümü sekiz haftada tamamlanmıştır. Web tabanlı eğitim grubundaki hastalarla ilk değerlendirme yüz yüze, sonraki değerlendirmeler ikinci, dördüncü ve sekizinci haftalarda web sitesi üzerinden yürütülmüştür. Standart eğitim programında ise tüm değerlendirmeler yüz yüze görüşme yöntemiyle yapılmış, eğitimler eğitim kitaplarıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın uygulanması için gerekli etik izinler alınmıştır. Bulgular: Her iki eğitim grubunda da hastaların yarıdan fazlası erkektir. Yaş ortalaması web tabanlı eğitim grubunda 37.26±12.99, standart eğitim grubunda 41.63±11.85'tir. Web tabanlı eğitim grubunun .0'ı, standart eğitim grubunun .3'ü ilköğretim mezunudur. Her iki eğitim grubunda da hastaların .3'ü ülseratif kolit tanısı almıştır. Çalışma başlangıcında çoğunlukla hafif hastalık döneminde olan hastaların, ilerleyen ölçüm zamanlarında çoğunun remisyona girdiği, ancak ölçüm zamanlarına göre hastalık aktiviteleri bakımından gruplar arasında anlamlı bir fark olmadığı saptanmıştır. Hastaların gastrointestinal semptomlarının şiddet ortalamaları incelendiğinde; standart eğitim grubunda diyare, dışkıda mukus ve karın ağrısı semptomlarının, web tabanlı eğitim grubunda karın ağrısı ve iştahta azalma semptomunun anlamlı olarak azaldığı saptanmıştır. Web tabanlı ve standart eğitim gruplarındaki hastaların diyare, karın ağrısı, dışkıda kan, dışkıda mukus, tenesmus, rektal hassasiyet, bulantı ve iştahta azalma semptomlarının şiddeti ortalamaları bakımından zaman etkileşimi açısından anlamlı bir fark olduğu, eğitim grupları açısından bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. Web tabanlı eğitim grubundaki hastalarda İBH YKÖ toplam puan ortalamaları bakımından çalışmanın başlangıcında tanı, defekasyon sayısı ve genel durumlarını değerlendirme değişkenleri arasında grup içinde anlamlı fark olduğu; web tabanlı eğitim grubundaki ülseratif kolit hastalarının başlangıç dönemindeki hastalık aktiviteleri ile İBH YKÖ sistemik ve sosyal fonksiyon alt boyutları arasında negatif yönlü orta derecede anlamlı bir ilişki olduğu ve hastalık aktivitesi artarken, bu alt boyutlarda yaşam kalitesinin azaldığı saptanmıştır. Çalışmanın sonuna kadar olan süreçte, web tabanlı ve standart eğitim gruplarındaki hastaların yaşam kalitesi puanlarının birbirine benzer olduğu, grup içinde ve gruplar arasında anlamlı bir fark olmadığı, ancak zamanla hastaların yaşam kalitesinde bir iyileşme olduğu görülmüştür. Sonuç: Hemşire tarafından oluşturulan web sayfası ve eğitim kitapları kullanılarak verilen yapılandırılmış hasta eğitimi sonucunda; web tabanlı ve standart eğitim verilmesi arasında büyük farklılıklar olmadığı, her iki eğitim grubunda da yaşanan semptomların şiddetlerinde, hastalık aktivitesinde ve yaşam kalitesinde iyileşme olduğu görülmüştür. Web tabanlı İBH eğitim programının hastalık aktivitesini, semptom yönetimini ve yaşam kalitesini etkilemek açısından standart eğitimden farklı olmadığı, hangi yöntemle olursa olsun hastaların gereksinimlerine göre yapılandırılmış ve bireyselleştirilmiş hasta eğitim programlarının etkili ve önemli olduğu sonucuna varılmıştır. ; Objective: In this study; it is aimed to determine the effect of web based education on disease activity, symptom management and quality of life in inflammatory bowel diseases (IBD). Methods: The study which is randomized controlled trial conducted between July 2015 and May 2017 in a gastroenterology polyclinic of an education and research hospital in Izmir. The sample of the study consisted of 60 patients who were determined by simple stratified randomization method, 30 patients in the web-based training group and 30 patients in the standard training group. Data were collected using the Patient Identification Form, the IBD Activity Index, the IBD Symptom Check List and the IBD Quality of Life Scale (IBD QOL). Information about the disease, such as the definition, anatomy, symptoms, treatment and nutritional management of the disease is presented through the website or educational books. All data collection forms were completed in eight weeks. The first assessment was conducted face-to-face with the patients in the web-based training group, and the next evaluations were conducted on the second, fourth and eighth week through the website. In the standard training program, all the evaluations were made by face-to-face interview method. Ethical permits have been taken to implement the work. Findings: In both training groups, more than half of the patients were male. The average age was 37.26±12.99 in the web-based training group and 41.63±11.85 in the standard training group. 40.0% of the web-based education group and 53.3% of the standard education group are primary education graduates. In both training groups, 53.3% of the patients were diagnosed with ulcerative colitis. At the beginning of the study, it was determined that the patients who were mostly in the mild illness period entered into the remission mostly at the later measurement times, but there was no significant difference in the disease activities according to the measurement times. When the severity averages of gastrointestinal symptoms of patients were examined; symptoms of diarrhea, constipation, stool mucus and abdominal pain in the standard training group were significantly reduced in the web-based education group, the symptom of abdominal pain and decreased appetite. It has been determined that there is no difference in terms of educational groups between the web-based and standard education groups in terms of the time-average of severity of diarrhea, abdominal pain, stool blood, mucus in the stool, tenesmus, rectal tenderness, nausea and appetite reduction. In the web-based training group, in terms of IBD QOL total score averages, there was a significant difference between the variables of the diagnosis, the number of defecation and the evaluation of general conditions in the beginning of the study; it was found that there was a meaningful negative correlation between the disease activities in the initial phase of the patients with ulcerative colitis at the web-based education group and the systemic and social function subscales of the IBD QOL scale, and also while the disease activity was increased, the quality of life decreased in these subscales. In the process up to the end of the study, it was seen that the quality of life scores of the web-based and standardized education groups were similar, there was no significant difference in-group and between the groups, but in time there was an improvement in the quality of life of the patients. Conclusion: As a result of structured patient education using the web page and educational books created by the nurse, there was no significant difference between web-based and standardized training, and both groups showed improvement in severity of symptoms, disease activity and quality of life. The web-based IBD training program is not different from standard education in terms of affecting disease activity, symptom management and quality of life, no matter which method, it has been concluded that according to needs of the patients the structured and individualized patient education pragrams are effective and important.

Abstract: İstanbul Bilim Üniversitesi, Tıp Fakültesi. ; Hepatosit büyüme faktörü, pek çok organ ve dokuda güçlü mitojenik aktiviteye sahip pleiotropik bir sitokindir. C-met, tirozin kinaz aktivitesi olan bir transmembran glikoproteini olup hepatosit büyüme faktörü reseptörü olarak görev yapar. Bu çalışmada hepatosit büyüme faktörü ve c-met'in sperm motilitesi ve erkek infertilitesi üzerine etkisi araştırıldı. Çalışma ileriye dönük, kontrollü, tesadüfi olmayan, tek merkezli bir klinik çalışma olarak tasarlandı. Çalışma Mart 2015 ile Haziran 2016 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Çalışmada kontrol ve çalışma grubu olmak üzere iki grup mevcuttu. Kontrol grubu çocuk sahibi olan, sağlıklı ve çalışmaya katılmak için gönüllü erkek bireylerden oluştu. Kurumun Invitro Fertilizasyon Birimi'ne müracaat eden ve erkek infertilitesi tanısı alan bireyler ise çalışma grubuna dahil edildi. Çalışmaya dahil olan tüm bireylerden sperm örnekleri alınarak ikiye bölündü. Örneklerden biri taze olarak incelenirken, diğeri donduruldu ve uygun koşullarda saklandı. Taze örneklerde c-met ekspresyon, dondurulan örneklerde hepatosit büyüme faktörü düzeyleri ölçüldü. Birincil sonuç ölçütleri, hepatosit büyüme faktörü ve c-met ekspresyonu değeri, ikincil sonuç ölçütleri ise sperm sayısı, morfolojisi ve motilitesi olarak belirlendi. Etik kurul onayı ve hasta onamları alınan 18-60 yaş arası toplam 92 birey dahil edildi. Kontrol grubunda 31, çalışma grubunda 61 birey mevcuttu. Hepatosit büyüme faktörü düzeyi, kontrol grubunda; c-met ekspresyon düzeyi, çalışma grubunda daha yüksek saptanmış olup, istatistiksel olarak anlamlı fark izlendi. Tüm olgularda sperm motilite yüzdesi ile c-met ekspresyon düzeyleri arasında pozitif, sperm konsantrasyonu ve sperm morfoloji yüzdesi ile c-met ekspresyon düzeyleri arasında negatif korelasyon izlendi. Sonuç olarak reseptör c-met ve ligandı hepatosit büyüme faktörü, erkek spermatogenez, sperm motilitesi ve fertilizasyon kapasitesinde temel düzenleyicilerden birisi olarak görünmektedir. Erkek infertilitesi için gerek etiyolojinin belirlenmesi, gerekse patogenezde değerli bir parametredir. ; Hepatocyte growth factor is a pleiotropic cytokine with potent motogenic capaticies in a variety of tissues and organs. C-met is a transmembrane glycoprotein with tyrosine kinase activity and serves as a hepatocyte growth factor receptor. In the present study, the impact of hepatocyte growth factor and c-met expression on sperm motility was evaluated. The study was designed as a single-centre, non-randomized prospective controlled clinical study and was conducted between March 2015 and June 2016. There were two groups in the study: the control and the study group. Volunteered healthy men who have already had children were included to the control group, whereas the study group was composed of men who admitted to Invitro Fertilization clinics and who were diagnosed to be infertile. Semen samples were obtained from all individuals who were included to the study. The samples were divided into two parts. One of them was examined as a fresh sample, whereas the other one was frozen and was kept under appropriate conditions. The primary outcome measures were the level of hepatocyte growth factor and c-met expression. The secondary outcome measures were sperm count, sperm motility and morphology. Following the Ethics Committee approval and informed patient consents, aged 18-60 years 92 men were included to the study. The number of men in the control and the study group was 31 and 61, respectively. The levels of hepatocyte growth factor were found to be statistically greater in the control group and c-met expression were found to be statistically greater in the study group. In all cases there were a positive correlation between sperm motility percentage and c-met expression levels, and negative correlation between sperm concentration, sperm morphology percentage and c-met expression levels. In conclusion, receptor c-met and its ligand hepatocyte growth factor appear to be on of the main regulators in male spermatogenesis, sperm motility and fertilization capacity. The identification of etiology is also a valuable parameter for male infertility in pathogenesis.

Abstract: Midkin, farklı dokularda onarımı ve yeni hücrelerin gelişimini kontrol altında tutmakta, inflamasyonun onarılmasında ve giderilmesinde önemli rol oynamaktadır. Mevcut araştırmada maddi kayıplı yara oluşturulan sağlıklı ve diyabetik ratlarda midkin uygulamasının yara iyileşmesi üzerindeki etkinliği araştırıldı. 108 adet Wistar Albino erkek ratların 6 adeti sağlıklı ve 6 adeti diyabetli grup için pozitif kontrol zamanı olarak ayrıldıktan sonra, kalanı 4 gruba ayrıldı; sağlık kontrol, sağlık+midkin (10 ng/kg, SC, gün aşırı), diyabet kontrol (STZ, 40 mg/kg, SC) ve diyabet+midkin (10 ng/kg, SC, gün aşırı). Her gruptan 6 şar hayvan yara oluşturulduktan sonraki 3., 7., 14. ve 28. günlerde ötenazi edilerek, yara bölgesinden deri örneği alınarak homojize edildi. Homojenattan Matrix Metalloproteinase 8 (MMP-8), Transforming Growth Factor Beta (TGF-β), Platelet Derived Growth Factor (PDGF), Epidermal Growth Factor (EGF), Vascular Endothelial Growth Factor (VEGF) ve Thiobarbituric Acid Reactive Substances (TBARS) düzeyleri ölçüldü ve yara iyileşmesi görsel olarak değerlendirildi. Gruplarda MMP-8 ile PDGF düzeylerinin bütün gruplarda dalgalı seyir izlediği, diyabetli grupta TGF-β'nın dalgalı seyir izlendiği ancak sağlıklı+midkin grubu 28. günde değerinin bütün gruplardan yüksek (p〈0.05) olduğu, VEGF seviyesinin 7. günde sağlıklı+midkin grubunda bütün gruplardan yüksek (p〈0.05) olduğu ve TBARS düzeyinin sağlıklı (kontrol) grupta ve diyabet ile diyabet+midkin grubunda düştüğü belirlendi (p〈0.05). Yara bölgesinin makroskobik gözleminde ise midkin uygulanan gruplarda yara iyileşmesinin daha iyi ve daha hızlı olduğu gözlendi. Literatür taramalarında midkinin oksidatif durum üzerine ve büyüme faktörleri üzerine etkileri olduğu bildirilmiştir. Sonuç olarak midkin uygulamasının yara iyileşmesini hızlandırdığı, yara bölgesi büyüme faktörleri ve oksidatif durumu üzerine etkili olduğu ifade edilebilir. ; Midkine plays a role in the control of tissue repairing and development of new tissue, and it is an important agent in the regulation of inflammation. In the present study, effect of midkine was investigated in the experimental wound healing of rats. 12 Wistar Albino rats are divided two groups as 6 healthy and 6 diabetic positive controls. Remaining 96 rats are divided four groups; healthy group, healhty+midkine group (10 ng/kg, SC, every other day), diabetic group (STZ, 40 mg/kg, SC) and diabetic+midkine group (10 ng/kg, SC, every other day). After 6 rats from per groups were created wound, they were euthanized on 3., 7., 14. and 28. days and their wound skin were removed. The skin samples were homogenized and levels of Matrix Metalloproteinase 8 (MMP-8), Transforming Growth Factor Beta (TGF-β), Platelet Derived Growth Factor (PGDF), Vascular Endothelial Growth Factor (VEGF) and Thiobarbituric Acid Reactive Substances (TBARS) were measured. Additionally, the wound skins were evaluated macroscopically. Levels of MMP-8 and PDGF fluctuated in all groups and levels of TGF-β also fluctuated only in diabetic groups, whereas TGF-β levels were higher than any other groups on 28th days in healhty+midkine group (p〈0.05). Levels of VEGF were higher than any other groups on 7th days in healhty+midkine group (p〈0.05). Levels of TBARS decreased in healthy, diabetic and diabetic+midkine groups (p〈0.05). Macroscopically, the wounds in the midkine groups healed better and fastly compared to the other groups. In literatures, the effects of midkine on oxidative stress and growth factors were reported. In conclusion, it may be stated that midkine accelerates to wound healing and influences the growth factors and oxidative status in wound tissues. ; Bu araştırma Selçuk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü tarafından 12102003 proje numarası ile desteklenmiştir.

Abstract: Çalışmanın amacı, gebelerin sağlık okuryazarlığı ve sağlık algı düzeyinin belirlenmesi, sağlık okuryazarlığını etkileyen faktörlerin belirlenmesi, sağlık algısı ile sağlık okuryazarlığının ilişkisinin belirlenmesidir. Bilinen halk sağlığı okuryazarlığı puanı (13,8±2,5) yönünden çalışmanın iki grubu arasındaki en az % 10'luk bir farkı (1,4 puan) % 90 güçle gösterebilecek örnek büyüklüğü formülle bulundu. Gebe olan ve gebe olmayan gruptan 133'er birey örnekleme alındı. Veri toplama aracı olarak bir anket ile üç farklı sağlık okuryazarlık ölçeği ve sağlık algı ölçeği uygulandı. Veriler ortalama, standart sapma ve yüzdelerle özetlendi. Kategorik verilerin karşılaştırılmasında Ki kare, nümerik verilerin karşılaştırılmasında t testi veya Mann-Whitney U testi kullanıldı. Ayrıca skor ya da puanlar arası ilişkinin belirlenmesinde veya Spearman korelasyon katsayısı kullanıldı. Çalışmaya alınan gebe olmayan kadınların % 57'sinin ve gebelerin % 50'sinin öğrenim düzeyi lise ve üzeri idi. Gebe kadınların, Sağlık Okuryazarlık ölçeğine göre % 29'u, NVS ölçeğine göre % 64'ü ve Halk Sağlığı Okuryazarlığına göre % 19'unun okuryazarlık düzeyi düşüktü. Sağlık okuryazarlık düzeyi her iki grupta da öğrenim düzeyi, kadınların çalışma durumu, ekonomik durumla ilişkiliydi. Kadınların bazı sağlık davranışlarının sağlık okuryazarlık düzeyleri ile ilişkisi kullanılan ölçeğe göre farklılık gösterdi. Gebe kadınların gebelikleriyle ilgili bazı konular sağlık okuryazarlık düzeyleriyle ilişkili bulunmuştur. Anemisi olmayanlarda, Demir-Folikasit-D vitaminin düzenli kullananlarda ve tetanoz aşısını zamanında yaptıranlarda Sağlık Okuryazarlık düzeyi daha yüksekti. Gebe olmayan kadınlarla gebe kadınların sağlık algısı benzerdi. Her iki grupta da sağlık algı ölçeğinin bazı alt alanları kadınların öğrenim düzeyi, çalışma durumu, ekonomik durumu ve bazı sağlık davranışlarıyla ilişkiliydi. Bu çalışmada sağlık algısı ile sağlık okuryazarlığı arasında pozitif yönde korelasyon belirlendi. Gebelik dönemi kadının sağlık hizmetlerinden en sık yararlandığı ve sağlıkla ilgili bilgi ve davranışları öğrenmeye açık olduğu bir dönem olduğundan sağlık okuryazarlık düzeyini artırmada bu dönem fırsat olarak görülebilir. Bu nedenle gebe kadının sağlık okuryazarlık düzeyinin ve gebeliğin sağlık okuryazarlığını nasıl etkilediğinin bilinmesi önemlidir. ; The objective of this study was to determine health literacy and level of health perception, specify the factors affecting health literacy and determine the relationship between health perception and health literacy in pregnant women. The size of the sample was calculated by a Formula based on the stated public health literacy score (13.8±2.5), which would demonstrate at least a 10% difference (1,4 points) with 90% strength, between the two study groups of pregnant and non-pregnant women. Three different health literacy scales and health perception scale were applied as the tools for data collection. The data were summarized by using arithmetic means, Standard deviation and percentage values. Chisquare test was used to compare categoric data, t test or Mann-Whitney U test was used for the comparison of numerical data. Besides, Spearman correlation coefficient was utilized to determine the relation between the scores or points. 57% of non-pregnant and 50% of pregnant women included in the study were found to have an education level of high school or above. Literacy level was found to be low in 29% of pregnant women according to health literacy scale. According to NVS and Public Health Literacy scales, this proportion was found to be 64% and 19% respectively. In both the groups, education level of the women were related to their employment and economic status. Some of the health behaviors of the women however were found to be different from the scale utilizing the interrelationship between health behaviors and health literacy levels. Some of the pregnancy related topics among pregnant women were found to be related to their health literacy levels. Health literacy level was higher in women who did not have anemia, used Iron-Folicacid-D vitamin regularly and had taken tetanus vaccine on time. Health perception among pregnant women were found to be similar to non-pregnant ones. In both pregnant and non-pregnant groups, some of the sub-fields in the health perception scale were found to be related to womens' education level, employment status, economic status and health behaviors. In this study, a positive correlation was determined between health perception and health literacy. Pregnancy is the period during which women are benifitted from the health services at the most and are open to learning health related behaviors and advice, thus providing an opportunity for increasing their health literacy during this period. Therefore, it is important to know the level of health literacy levels of pregnant women and how health literacy may affect pregnancy.

Abstract: Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı ; Güçlü bir sözlü geleneğe sahip olan Türklerin halk anlatıları içinde birçok halk bilimi unsuru yaşamaktadır. Yüzyılların birikimi olan halk anlatıları bir millettin en önemli kültür taşıyıcılarıdır. Daha anne kucağında dinlenmeye başlanan masallar mitolojik dönemin izlerini taşıyarak yeni fertlerin kişiliğinin oluşmasında rol oynar. Asırlarca Türk halkının roman, sinema, dizi ve eğlence ihtiyacını karşılayan halk anlatıları, atalarımızın hayata bakış açısını, inanç sistemini, gelenek göreneklerinin yanında halk hekimliği unsurlarını da günümüze taşımaktadır. Geçmişte pek çok din ve kültürle temas kuran Türkler, eski inançlarını ve değerlerini korumuşlardır. Halk anlatılarında eski inanç sitemleri ad ve şekil değiştirerek özünü muhafaza etmiştir. İncelediğimiz halk anlatılarında halk hekimliğinin uygulayıcıları aslında her dönemde ad değiştirse de kam ve otacılardan başkası değildir. Uygur devrinden itibaren gördüğümüz otacı" adlı hekimler asırlarca Türk halkının sağaltıcıları olmuşlardır. Bir zamanlar "kocakarı ilaçları", "em", "Türke çare" gibi adlarla bilinen ilaçların kökeni bitki ve ağaçlara dayanmaktadır. Bugün binlerce aktar dükkânı ülkemizin değişik yerlerinde faaliyet göstermektedir. Buralardaki ilaçların çoğunluğu bitki ve ağaç kökenlidir. Aktarlık usta çırak ilişkisi ile yüzyıllar boyunca yaşayarak günümüze kadar ulaşmıştır. Bu yerler Türk halkının hem hekim hem de eczane ihtiyacını asırlarca karşılamıştır. Bu kişilerin hazırladığı ilaçlarda kullandığı otlar günümüz modern tıpta kullanılan ilaçların da hammaddesini oluşturduğunu bilmekteyiz.

Abstract: Bilgi toplumu ve İnternet olgusu hem yeni kurum, kavram ve ilişkileriyle hem de beraberinde getirdiği sorunlarla birçok yeni tartışmanın odağı olmaktadır. İnternet içerik düzenlemesi sorunu da bu tartışma alanlarından birisini oluşturmaktadır. Zira, İnternet ortamında yer alan pornografi, çocuk pornografisi, şiddet, ırkçılık, ayrımcılık ve nefret içerikleri, kumar ve bahis, intihara ve uyuşturucuya yönlendirme, siber zorbalık gibi yasadışı ve zararlı içerikler tüm toplumu etkilemekle birlikte bilhassa çocuklar, gençler ve aileler için önemli riskler, tehlikeler ve sorunlar oluşturmaktadır. Bu durum, İnternet ortamında işlenen suçlar ve yaşanan olumsuzluklarla ilgili olarak erişimin engellenmesine kadar varan bir takım yaptırımları, bu alanla ilgili yükümlülük ve sorumlulukların düzenlenmesi konusunu gündeme getirmiştir. Bu gelişme, ifade özgürlüğü ve bilgiye erişim özgürlüğü bağlamında bilgi ve düşüncenin serbest dolaşımına engel olacağı yönünde ciddi eleştirilerle karşılaşmıştır. Bu çerçevede, İnternetin diğer kitle iletişim araçlarından farklı olan özellikleri; çok boyutlu/aktörlü ve dinamik olması, tekniği, alt yapısı, işleyiş biçimi ve uluslararası niteliği, suç yeri ve zamanı, sorumlu olabilecek kişiler vb. yönünden diğer yayıncılık türleriyle bağdaşmayan özgün özelliklere sahip olması sebebiyle, içerik düzenlemesinin nedenleri ve konuları, uygulanan modeller, ölçütler, ülkelerin konuya yaklaşımları, hukuksal ve örgütsel yapılar ve işleyişleriyle ilgili konular tüm dünyada tartışılmaya devam etmektedir. Keza, bu tartışmaların benzerleri Türkiye'de de yaşanmaktadır. Özellikle, içerik düzenlemesi için çıkartılan 5651 sayılı Kanun ve uygulamayı gerçekleştiren TİB, bu tartışmaların merkezinde yer almaktadır. Tezde İnternet içerik düzenlemesi sorununun mahiyeti nedir ve nasıl çözülür? Türkiye bu işin neresindedir?" sorusunun işaret ettiği temel probleme cevap bulunmaya çalışılmıştır. Tezin amacı, bu kritik sorunu diğer ülkeler ve ülkemizdeki uygulamaları ve teorik tartışmalarıyla birlikte derinlemesine irdeleyerek, soruna ilişkin çözümler üretmeye çalışmaktır. Tezde, nitel araştırma yöntemlerinden "doküman inceleme" ve "mülakat" yöntemi kullanılmıştır. Buna göre, konuyla ilgili tüm kaynaklar incelenirken, ilgili kamu kurumlarının yöneticileriyle ve uzmanlarıyla mülakat çalışması yapılmıştır. Elde edilen tüm verilerin analizi ve yorumlanmasıyla temel/alt problemlere cevap olabilecek temel/alt hipotezler oluşturulmuş ve bunlar tez içerisinde tartışılarak doğruluğu ve geçerliliği test edilmiştir. Bu yolla elde edilen sonuçlar ve bu sonuçlar bağlamında oluşturulan öneriler çalışmanın son bölümünde kayıt altına alınmıştır. Tezde, İnternet içerik düzenlemesi sorununun, İnternetin çok boyutlu/aktörlü ve dinamik kendine özgü yapısı nedeniyle karmaşık, çözümü birçok değişkene bağlı ve zor bir sorun olduğu görülmüştür. Fakat, İnternetin içerik güvenliğinin sağlanması için kamu otoritelerince düzenlenmesi ve denetlenmesi gereği de ortaya çıkmıştır. Bu kapsamda sorunun çözümü için düzenlemelerin oluşturulması ve uygulanması aşamalarında yerine getirilmesi gereken bazı önemli temel şartlar tespit edilmiştir.Buna göre, İnterneti, sunduğu imkanlar ve fırsatlar yanında, riskler ve tehlikeleriyle birlikte ele alan bir yaklaşımın gerekli olduğu belirlenirken, bu sürecin ilgili sektör, kamu, STK ve üniversitelerin içinde yer aldığı "birlikte düzenleme" ve yönetişim ilkelerine göre yürütülmesi gerektiği tespit edilmiştir. Keza, düzenlemelerin ifade özgürlüğü ve bilgiye erişim özgürlüğünü zedelemeden ve İnternetin kendine özgü yapısı ve özellikleri gözetilerek yapılması ve uygulanması gerektiği ortaya çıkmıştır. Bu çerçevede, uygun yöntem ve yaklaşımlar içeren bütüncül strateji ve politikalar geliştirilmesi ve uygulanması suretiyle ve uluslararası işbirliği sağlanarak, İnternette yer alan yasadışı ve zararlı içeriklerle mücadele edilmesi ve risk/tehlikelerin minimize edilmesinin mümkün ve gerekli olduğu sonucuna varılmıştır. Türkiye'nin ise, İnternet içerik düzenlemesi konusunda, bazı eksiklerine rağmen, yasadışı ve zararlı içeriğe devlet eli ile sınırlı müdahaleyi öngören kendine özgü, önemli ve örnek bir uygulama geliştirdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Abstract: Çalışmada, Orta Anadolu Bozlak Kültürü içerisinde yer alan veteriner hekimliği ve hayvancılığa ait günümüzde yaşayan bilgilerin modern veteriner hekimliği uygulamalarına, uygulamalar içindeki tekniklere, yeni tedavi modelleri açısından komparatif bir tartışma ortamı oluşturularak halk arasında kullanılan bitkisel, hayvansal ve madensel kökenli ilaç hammaddelerinin günümüzde tedavi arayışlarına temel oluşturulması; hayvancılıkla ilgili folklorik uygulamaların ortaya çıkarılarak Türk kültürünün zenginliğine katkı sağlanması amaçlandı. Bu kapsamda Orta Anadolu Bozlak Kültürünün hâkim olduğu Çankırı, Kayseri, Kırıkkale, Kırşehir ve Yozgat illerinde hayvan hastalıkları, tedavileri ve korunma; hayvancılık ve hayvancılık ile ilgili folklorik bilgi ve uygulamalar derlendi. Çalışmanın materyalini bilgi derleme formu yoluyla Orta Anadolu Bozlak Kültürünün hâkim olduğu halktan elde edilen bilgiler oluşturdu. Sözlü materyali, inceleme yapılan yörelerde halk hekimliği uygulayıcıları, hayvan sahipleri, hayvancılıkla uğraşan kişiler, veteriner hekimler ve diğer kaynak kişilerden folklorik veteriner hekimliği ve hayvancılıkla ilgili sorulardan oluşan ?bilgi derleme formu? kullanılarak elde edilen bulgular oluşturdu. Bilgi derleme formunda folklorik veteriner hekimliği ile ilgili olarak 15, hayvancılıkla ilgili olarak da 20 soru olmak üzere toplam 35 soru kaynak kişilere yöneltildi. Ayrıca sesli kayıt bilgileri anket kod numarası ile veri tabanına aktarıldı. Alan araştırmasında saptanan bazı folklorik materyaller dijital fotoğraf makinesi ile görüntülenerek kayıt altına alındı. Alan araştırması kapsamında Çankırı, Kayseri, Kırıkkale, Kırşehir ve Yozgat illerine ulaşıldı. Çalışmanın örneklemini il merkezlerinden 20, ilçelerden beş ve her 100 köyden belirlenen beş köy ve bu köylerden belirlenen beşer kişi oluşturdu. Köyler, rastgele kura ile belirlenerek seçildi. Bu çerçevede il merkezlerinden 100, ilçe merkezlerinden 270 ve köylerden 475 olmak üzere toplam 845 kişiden ?bilgi derleme formuna? uygun olarak folklorik veriler toplandı. Orta Anadolu Bozlak Kültürünün hâkim olduğu yörelerde konuyla ilgili yazılı kaynaklara dayalı veriler ve kaynak kişilerden derlenen bilgiler kendi aralarında sınıflandırılarak ?Hayvan Hastalıkları, Tedavileri ve Korunma? ile ?Hayvancılık ve Hayvancılık ile İlgili Folklorik Bilgi ve Uygulamalar? başlıkları altında incelendi. Bilgi derleme formu yoluyla elde edilen verilerin bilimsel kritiğinin yapılarak bulgulara aktarılması, bulguların geçmiş ve günümüz kaynakları ve modern hekimlik bilgileriyle karşılaştırılması yapıldı. Edinilen folklorik bilgilerin kaynaklarına inilerek etnolojik tespiti yapılmaya çalışıldı. Cerrahi hastalıklardan miyopati, sinus biflex'in yangısı, sivri cisim batmaları, açık ve kapalı yaralar, ödem, prolapsus rekti, göbek kordonu yangısı, parafimozisin; dâhili hastalıklardan gingivitis, özafagus tıkanması, yabancı cisim batması, timpani, omasum konstipasyonu, sancıyla seyreden hastalıklardaki değişik uygulamalar, kanibalizm ve beyaz kas hastalığının; solunum sistemi hastalıklarından yöredeki isimleriyle karlangıç, sanrağa ve yelpik; salgın hastalıklardan brusella, köpek gençlik hastalığı ve yalancı tavuk vebasının; paraziter hastalıklardan bit, pire ve kene enfestasyonunun; doğum bilgisi ve hastalıkları ile ilgili olarak gebelik teşhisi, doğum sonrası bakım ve beslenme, hipokalsemi, meme ödemi, meme başı çatlakları ve sığırlarda fertilite ve infertilite sorunlarıyla ilgili folklorik düzeyde bilgilere ilk kez bu çalışmada yer verildi. Hayvancılıkla ilgili arıcılık, nalbantlık ve semerciliğin; çemen, pastırma, sucuk, köremez, taşağız, teker ve tike gibi hayvansal gıda ve ürünlerin; bilmece, fıkra, mani, atasözü gibi halk deyişlerinin; koç katımı ve davar yüzü gibi geleneksel inançların Orta Anadolu Bozlak Kültüründe özgün folklorik bilgiler şeklinde geliştiği tespit edildi. Sonuç olarak, folklorik veteriner hekimliği uygulayıcılarının, hayvan hastalıklarının tedavilerini dini-sihri, ampirik ve rasyonel olmak üzere üç temel başlık altında uyguladıkları, Orta Anadolu Bozlak Kültürü folklorik veteriner hekimliğinde görülen batıl inançların, dini tedavilerin ve geleneklere dayalı kullanımların yanında değerli ve yararlı bilgilerin bilimsel temellere oturtularak araştırılmasına ihtiyaç olduğu söylenebilir. ; The objective of the study was to contribute to enrichment of Turkish culture through exploring folkloric applications of animal husbandry, to help the understanding of today?s medical treatment options through investigating the old-fashion drug substances including plant, animal and mineral-originated ingredients in comparative discussion of The Bozlak Culture of Middle Anatolia including modern veterinary medicine practices and techniques as well as new treatment models. Animal diseases, disease treatments, disease protections, animal husbandry and related folkloric information and applications were evaluated in Çankırı, Kayseri, Kırıkkale, Kırşehir and Yozgat where The Bozlak Culture of Middle Anatolia is common. The material of the study was information yielded from people with The Bozlak Culture of Middle Anatolia through filling information review forms. Information review forms aimed to get information on folkloric veterinary medicine and animal husbandry in veterinarians, animal owners and those who practice folkloric medicine as well as other individuals somehow related to animal business. The form contained veterinary medicine-related 15 questions and animal husbandry-related 20 questions totaling 35. Furthermore, voice-recorded information?s were transferred to the data base by using survey code number. Some folkloric materials were photographed in field investigation. The forms were offered to people living in cities of Çankırı, Kayseri, Kırıkkale, Kırşehir, and Yozgat where The Bozlak Culture of Middle Anatolia is common. Five individuals in 20 villages in city centrums, 5 villages in urban areas, and 5 villages out of 100 randomly chosen villages in these 5 cities were offered to fill the form. Therefore, 100 people from city centers, 270 from urban areas and 475 from villages, totaling 845 people were taken folkloric information. The information was sorted out based on the two titles namely ?animal diseases treatments and protection? and ?animal husbandry and related folkloric information and applications?. The gathered information was evaluated in terms of scientific evaluation and translation, and comparison of old medicine to modern medicine. Folkloric information was also ethnologically evaluated. Folkloric information accoutered was surgery-related problems such as myopathy, inflammation of sinus biflex, sharp material sticks, open and close wounds, edema, prolapsus recti, omphalitis, paraphymosis, internal diseases-related diseases such as gingivitis, obstuctio oesophagie, reticulo peritonitis travmatica, omasum constipation, different applications for colic, cannibalism, white muscle disease, respiratory diseases named in the region as karlangıç, sanrağa, and yelpik, epidemic diseases such as brucella, distemper, newcastle, parasite diseases such as lice, flea, and tick, gynecology diseases such as pregnancy diagnosis, care after birth, hypocalcemie, udder edema, tit problems, fertility in cattle and for the first time in the region fertility problems. There was also folkloric information on beekeeping, farriery, packsaddling, food info such as on çemen, pastrami, köremez, teker, and tike and also puzzle, jokes, poem, proverb as well as belief of breeding season of sheep and sheep face in The Bozlak Culture of Middle Anatolia. In conclusion, it could be said that the animal diseases and treatments classified under the three groups which are named religious-glamor, empirical and rational ways and that there is a need in The Bozlak Culture of Middle Anatolia folkloric veterinary medicine for superstitious, ritual beliefs and traditions to be modified in science-based.