Abstract: Çalışmanın amacı, gebelerin sağlık okuryazarlığı ve sağlık algı düzeyinin belirlenmesi, sağlık okuryazarlığını etkileyen faktörlerin belirlenmesi, sağlık algısı ile sağlık okuryazarlığının ilişkisinin belirlenmesidir. Bilinen halk sağlığı okuryazarlığı puanı (13,8±2,5) yönünden çalışmanın iki grubu arasındaki en az % 10'luk bir farkı (1,4 puan) % 90 güçle gösterebilecek örnek büyüklüğü formülle bulundu. Gebe olan ve gebe olmayan gruptan 133'er birey örnekleme alındı. Veri toplama aracı olarak bir anket ile üç farklı sağlık okuryazarlık ölçeği ve sağlık algı ölçeği uygulandı. Veriler ortalama, standart sapma ve yüzdelerle özetlendi. Kategorik verilerin karşılaştırılmasında Ki kare, nümerik verilerin karşılaştırılmasında t testi veya Mann-Whitney U testi kullanıldı. Ayrıca skor ya da puanlar arası ilişkinin belirlenmesinde veya Spearman korelasyon katsayısı kullanıldı. Çalışmaya alınan gebe olmayan kadınların % 57'sinin ve gebelerin % 50'sinin öğrenim düzeyi lise ve üzeri idi. Gebe kadınların, Sağlık Okuryazarlık ölçeğine göre % 29'u, NVS ölçeğine göre % 64'ü ve Halk Sağlığı Okuryazarlığına göre % 19'unun okuryazarlık düzeyi düşüktü. Sağlık okuryazarlık düzeyi her iki grupta da öğrenim düzeyi, kadınların çalışma durumu, ekonomik durumla ilişkiliydi. Kadınların bazı sağlık davranışlarının sağlık okuryazarlık düzeyleri ile ilişkisi kullanılan ölçeğe göre farklılık gösterdi. Gebe kadınların gebelikleriyle ilgili bazı konular sağlık okuryazarlık düzeyleriyle ilişkili bulunmuştur. Anemisi olmayanlarda, Demir-Folikasit-D vitaminin düzenli kullananlarda ve tetanoz aşısını zamanında yaptıranlarda Sağlık Okuryazarlık düzeyi daha yüksekti. Gebe olmayan kadınlarla gebe kadınların sağlık algısı benzerdi. Her iki grupta da sağlık algı ölçeğinin bazı alt alanları kadınların öğrenim düzeyi, çalışma durumu, ekonomik durumu ve bazı sağlık davranışlarıyla ilişkiliydi. Bu çalışmada sağlık algısı ile sağlık okuryazarlığı arasında pozitif yönde korelasyon belirlendi. Gebelik dönemi kadının sağlık hizmetlerinden en sık yararlandığı ve sağlıkla ilgili bilgi ve davranışları öğrenmeye açık olduğu bir dönem olduğundan sağlık okuryazarlık düzeyini artırmada bu dönem fırsat olarak görülebilir. Bu nedenle gebe kadının sağlık okuryazarlık düzeyinin ve gebeliğin sağlık okuryazarlığını nasıl etkilediğinin bilinmesi önemlidir. ; The objective of this study was to determine health literacy and level of health perception, specify the factors affecting health literacy and determine the relationship between health perception and health literacy in pregnant women. The size of the sample was calculated by a Formula based on the stated public health literacy score (13.8±2.5), which would demonstrate at least a 10% difference (1,4 points) with 90% strength, between the two study groups of pregnant and non-pregnant women. Three different health literacy scales and health perception scale were applied as the tools for data collection. The data were summarized by using arithmetic means, Standard deviation and percentage values. Chisquare test was used to compare categoric data, t test or Mann-Whitney U test was used for the comparison of numerical data. Besides, Spearman correlation coefficient was utilized to determine the relation between the scores or points. 57% of non-pregnant and 50% of pregnant women included in the study were found to have an education level of high school or above. Literacy level was found to be low in 29% of pregnant women according to health literacy scale. According to NVS and Public Health Literacy scales, this proportion was found to be 64% and 19% respectively. In both the groups, education level of the women were related to their employment and economic status. Some of the health behaviors of the women however were found to be different from the scale utilizing the interrelationship between health behaviors and health literacy levels. Some of the pregnancy related topics among pregnant women were found to be related to their health literacy levels. Health literacy level was higher in women who did not have anemia, used Iron-Folicacid-D vitamin regularly and had taken tetanus vaccine on time. Health perception among pregnant women were found to be similar to non-pregnant ones. In both pregnant and non-pregnant groups, some of the sub-fields in the health perception scale were found to be related to womens' education level, employment status, economic status and health behaviors. In this study, a positive correlation was determined between health perception and health literacy. Pregnancy is the period during which women are benifitted from the health services at the most and are open to learning health related behaviors and advice, thus providing an opportunity for increasing their health literacy during this period. Therefore, it is important to know the level of health literacy levels of pregnant women and how health literacy may affect pregnancy.

Abstract: Midkin, farklı dokularda onarımı ve yeni hücrelerin gelişimini kontrol altında tutmakta, inflamasyonun onarılmasında ve giderilmesinde önemli rol oynamaktadır. Mevcut araştırmada maddi kayıplı yara oluşturulan sağlıklı ve diyabetik ratlarda midkin uygulamasının yara iyileşmesi üzerindeki etkinliği araştırıldı. 108 adet Wistar Albino erkek ratların 6 adeti sağlıklı ve 6 adeti diyabetli grup için pozitif kontrol zamanı olarak ayrıldıktan sonra, kalanı 4 gruba ayrıldı; sağlık kontrol, sağlık+midkin (10 ng/kg, SC, gün aşırı), diyabet kontrol (STZ, 40 mg/kg, SC) ve diyabet+midkin (10 ng/kg, SC, gün aşırı). Her gruptan 6 şar hayvan yara oluşturulduktan sonraki 3., 7., 14. ve 28. günlerde ötenazi edilerek, yara bölgesinden deri örneği alınarak homojize edildi. Homojenattan Matrix Metalloproteinase 8 (MMP-8), Transforming Growth Factor Beta (TGF-β), Platelet Derived Growth Factor (PDGF), Epidermal Growth Factor (EGF), Vascular Endothelial Growth Factor (VEGF) ve Thiobarbituric Acid Reactive Substances (TBARS) düzeyleri ölçüldü ve yara iyileşmesi görsel olarak değerlendirildi. Gruplarda MMP-8 ile PDGF düzeylerinin bütün gruplarda dalgalı seyir izlediği, diyabetli grupta TGF-β'nın dalgalı seyir izlendiği ancak sağlıklı+midkin grubu 28. günde değerinin bütün gruplardan yüksek (p〈0.05) olduğu, VEGF seviyesinin 7. günde sağlıklı+midkin grubunda bütün gruplardan yüksek (p〈0.05) olduğu ve TBARS düzeyinin sağlıklı (kontrol) grupta ve diyabet ile diyabet+midkin grubunda düştüğü belirlendi (p〈0.05). Yara bölgesinin makroskobik gözleminde ise midkin uygulanan gruplarda yara iyileşmesinin daha iyi ve daha hızlı olduğu gözlendi. Literatür taramalarında midkinin oksidatif durum üzerine ve büyüme faktörleri üzerine etkileri olduğu bildirilmiştir. Sonuç olarak midkin uygulamasının yara iyileşmesini hızlandırdığı, yara bölgesi büyüme faktörleri ve oksidatif durumu üzerine etkili olduğu ifade edilebilir. ; Midkine plays a role in the control of tissue repairing and development of new tissue, and it is an important agent in the regulation of inflammation. In the present study, effect of midkine was investigated in the experimental wound healing of rats. 12 Wistar Albino rats are divided two groups as 6 healthy and 6 diabetic positive controls. Remaining 96 rats are divided four groups; healthy group, healhty+midkine group (10 ng/kg, SC, every other day), diabetic group (STZ, 40 mg/kg, SC) and diabetic+midkine group (10 ng/kg, SC, every other day). After 6 rats from per groups were created wound, they were euthanized on 3., 7., 14. and 28. days and their wound skin were removed. The skin samples were homogenized and levels of Matrix Metalloproteinase 8 (MMP-8), Transforming Growth Factor Beta (TGF-β), Platelet Derived Growth Factor (PGDF), Vascular Endothelial Growth Factor (VEGF) and Thiobarbituric Acid Reactive Substances (TBARS) were measured. Additionally, the wound skins were evaluated macroscopically. Levels of MMP-8 and PDGF fluctuated in all groups and levels of TGF-β also fluctuated only in diabetic groups, whereas TGF-β levels were higher than any other groups on 28th days in healhty+midkine group (p〈0.05). Levels of VEGF were higher than any other groups on 7th days in healhty+midkine group (p〈0.05). Levels of TBARS decreased in healthy, diabetic and diabetic+midkine groups (p〈0.05). Macroscopically, the wounds in the midkine groups healed better and fastly compared to the other groups. In literatures, the effects of midkine on oxidative stress and growth factors were reported. In conclusion, it may be stated that midkine accelerates to wound healing and influences the growth factors and oxidative status in wound tissues. ; Bu araştırma Selçuk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü tarafından 12102003 proje numarası ile desteklenmiştir.